JĘZYK W POZNANIU Ogólnopolska Studencka Językoznawcza Konferencja Naukowa
kng-jwp.home.amu.edu.pl

Jerzy Skwarzyński (Lublin)

Leksyka ekwiwalentem fonetyki? O językowej polonizacji brytyjskiej klasy robotniczej

Królowa i ja pióra Sue Townsend to fikcyjna historia obalenia brytyjskiej monarchii przez rząd republikański i opis perypetii rodziny królewskiej w dzielnicy zamieszkanej przez klasę robotniczą. Powieść ukazuje konflikt na tle różnic klasowych poprzez jaskrawe zestawienie najbardziej dystyngowanych Brytyjczyków z tymi najmniej wyedukowanymi. Powieść jest osadzona w realiach brytyjskich uwarunkowanych przez tamtejszy ustrój, stosunek społeczeństwa do monarchii, historię i ogólną kondycję społeczeństwa brytyjskiego w pierwszej połowie lat 90. ubiegłego wieku. Z tego powodu próba przełożenia tekstu w taki sposób, by reakcje czytelnika polskiego przy lekturze tłumaczenia były zbliżone do reakcji Brytyjczyka czytającego oryginał, nie jest zadaniem łatwym.
Jednym z najciekawszych przykładów trudności w przetłumaczeniu tekstu opartych na uwarunkowaniach kulturowych jest zaznaczenie w zapisie dialogów charakterystycznej wymowy osób reprezentujących brytyjską klasę robotniczą, np. Oo left the bleedin' door open? (właśc.: Who left the bloody door open? Polska "klasowość" nie jest tak klarowna i, choć istnieją pewne grupy społeczne, do których przynależność jest warunkowana np. poziomem edukacji, równie wyraźne różnice w artykulacji między przedstawicielami tych grup nie występują. Wyjątek stanowią dialekty i gwary regionalne (np. gwara śląska), które nie mogłyby być w tym przypadku wykorzystane.
W jedynym przekładzie powieści na język polski autorka tłumaczenia rozwiązywała ów problem na różne sposoby. Moim celem jest porównanie propozycji tłumaczki z oryginałem, skomentowanie ich, nazwanie zastosowanych technik, takich jak domestykacja (Venuti 2008), zaproponowanie alternatywnych rozwiązań i włączenie się do ogólnej dyskusji na temat treści utraconych w tłumaczeniu.



Gdzie i kiedy: