Abstrakty - IV edycja
Prezentujemy listę referentów i tytułów wystąpień wraz ze streszczeniami i wstępną bibliografią. Zapraszamy do lektury!
Przypominamy, że język, w którym podany jest tytuł, jest równoznaczny z językiem całego wystąpienia.
Monika Gryboś (Rzeszów)
Językowo-stylistyczne ukształtowanie puenty w recenzjach teatralnych Tadeusza Żeleńskiego (Boya)
Przedmiotem analizy jest wybrany segment struktury tekstowej – puenta. Materiał przykładowy zaczerpnięto z recenzji teatralnych, które Tadeusz Żeleński (Boy) napisał na temat spektakli krakowskich z lat 1919-1922 i warszawskich z lat 1923-1939.
Puenty są krótkimi tekstami. Mimo lapidarności pełnią ważną funkcję. Anna Pajdzińska pisze, że: Puenta stanowi dominantę przebiegu semantycznego tekstu, jego wyraziste zamknięcie. Można ją uznać za jeden ze sposobów realizacji zasady zaskoczenia (…). Aby zrozumieć sens puenty (dobitnego zakończenia), trzeba znać tekst, z którego ona pochodzi.
Z zakończeń recenzji wyekscerpowano puenty, czyli wypowiedzi zaskakujące semantycznie, dowcipne, ironiczne lub cyniczne, nieoczekiwane, paradoksalne, stanowiące kontrast do dotychczasowego toku wypowiedzi. Zaprezentowane zostaną sposoby wprowadzania puenty, ich kształt językowo-stylistyczny i funkcjonalność w kontekście całego tekstu. Warto zaznaczyć, że recenzje Boya mają formę felietonów, a tym samym tekstów literacko-publicystycznych (stąd m.in. bogactwo środków literackich).
Puenty stanowią przejaw sprawności językowej autora, świetnie piszącego, błyszczącego dowcipem, giętkością stylu, frapującą polszczyzną. Kto, jeśli nie Boy, umiał pisać w puentach z tak wielką swobodą i elegancją o technice pocałunku, wykładanej ex cathedra. Kto, jeśli nie Boy, tworzył komiczne modyfikacje frazeologizmów. Analiza może być przyczynkiem do badań nad idiolektem pisarza.
I. Literatura podmiotu
1. Żeleński Tadeusz (Boy), Romanse cieniów. Wybór recenzji teatralnych, wybrał i wstępem opatrzył Józef Hen, Warszawa 1987.
II. Literatura przedmiotu
1. Dziemidok Bohdan, O komizmie, Warszawa 1967.
2. Buttler Danuta, Polski dowcip językowy, Warszawa 1968.
3. Język pisarzy jako problem lingwistyki, pod red. Tomasza Korpysza i Anny Kozłowskiej, Warszawa 2009, t. 2.
4. Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław, Stylistyka polska: zarys, Warszawa 1959.
5. Pajdzińska Anna, Językowe mechanizmy budowania puenty (Na przykładzie „Pocałunków” Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej), „Polonistyka” 19964, s. 215-218.
6. Puzynina Jadwiga, Język wartości, Warszawa 1992.
7. Semantyka tekstu artystycznego, pod red. Anny Pajdzińskiej i Ryszarda Tokarskiego, Lublin 2001.
8. Skubalanka Teresa, Podstawy stylistyki: rozważania o metodzie, Lublin 2002.
9. Stasiński Piotr, Poetyka i pragmatyka felietonu, Wrocław 1982.
10. Skwarczyńska Stefania, Swoisty status recenzji teatralnej, [w:] Wokół teorii i historii krytyki teatralnej, pod red. Eleonory Udalskiej, Katowice 1979, s. 36–49.
11. Wtorkiewicz Adam, Metoda stylistycznej analizy tekstu publicystycznego (na materiale felietonów T. Boya-Żeleńskiego), [w:] Metody i techniki badawcze w prasoznawstwie, Warszawa 1971, t. 3, s. 122–140.
12. Zaśko-Zielińska Monika, Recenzja i jej norma gatunkowa, „Poradnik Językowy”, s. 96–107.
13. Żonglerzy słów w literaturze, pod red. Magorzaty Kity, przy współudz. Marii Czepmki, Katowice 2006.