Abstrakty - IV edycja
Prezentujemy listę referentów i tytułów wystąpień wraz ze streszczeniami i wstępną bibliografią. Zapraszamy do lektury!
Przypominamy, że język, w którym podany jest tytuł, jest równoznaczny z językiem całego wystąpienia.
Bogumiła Góral (Poznań)
Walka o przetrwanie języków regionalnych - czyli co łączy Kaszubów z Katalończykami?
Niezmiernie rzadko zdarza się, aby ludność kraju była całkowicie jednojęzyczna, prawie wszędzie występują mniejszości językowe. Obecnie w całej Unii Europejskiej obserwuje się wyraźny wzrost zainteresowania językiem i kulturą regionalną. Kaszubi i Katalończycy należą do grup o bardzo wyrazistej odrębności językowo-kulturowej i świadomościowej. Celem referatu jest przedstawienie przede wszystkim historycznych uwarunkowań kaszubskiej i katalońskiej odmienności i sytuacji, które zmuszały obie społeczności do ciągłej walki o przetrwanie swoich rodzimych języków. Na współczesny obraz Kaszubów składa się wiele zjawisk z przeszłości. Przede wszystkim, obszar Pomorza od setek lat zamieszkiwany przez Kaszubów, już od wczesnego średniowiecza zmieniał się pod wpływem narzucanych przez władzę ruchów osadniczych, które negatywnie wpływały na poczucie odrębności językowej i kulturowej. Z kolei kataloński był pod ciągłym wpływem kastylijskiego, który dążył do dominacji nad innymi językami Hiszpanii. Prześladowania języka katalońskiego były szczególnie intensywne i systematyczne w okresie dyktatury generała Franco.
W XX wieku języki i kultury mniejszościowe zaczynają wchodzić w bardziej sformalizowany kontakt z przedstawicielami kultury dominującej. To powoduje, że języki mniejszościowe zaczynają być coraz bardziej spychane do sfery prywatnej i z czasem mogą całkowicie zaniknąć. Od lat 70-tych trwają prace nad odwracaniem zmiany językowej i rewitalizacją języków zagrożonych W postrzeganiu rzeczywistości społecznej, globalizacja zaczęła być wypierana przez regionalizm. Wzrost aktywności wspólnot narodowych, a także wzrost zainteresowania ich działalnością przez językoznawców, socjologów i polityków, zwłaszcza w latach 80-tych XX wieku, to symptomy tej zmiany. W wystąpieniu przedstawione zostaną również przykłady wskazujące jak złożone mogą być relacje między elementami składającymi się na społeczno-polityczną pozycję danego języka. Poruszony zostanie także problem związany ze standaryzacją języka regionalnego.
1. Barrera González, Andrés 1997. Lengua, identidad y nacionalismo en Cataluña durante la transición. W: Revista de Antropología Social nr 6. Servicio de Publicaciones, UCM.
2. Labuda, Gerard 1996b. Kaszubi i ich dzieje. Gdańsk: Oficyna „CZEC”.
3. Szultka, Zygmunt 1996. Liczba Kaszubów na kaszubskim obszarze językowym Pomorza Zachodniego w XIX wieku. W: A. Sakson (red.) Pomorze - trudna ojczyzna? Poznań: Instytut Zachodni, s. 23-70.
4. Sven Gustavsson i Zdeneĕk Starý 1996. Introduction. W: Minority Languages in Central Europe, International Journal of Sociology of Language, Walter de Gruyter, s. 1-8.
5. Szul, Roman 2009. Język-naród-państwo: język jako zjawisko polityczne. Warszawa. PWN (dostępne w e-books 2010).
6. Tortosa, Jose, M. 1986. Polityka językowa a języki mniejszości: od Wieży Babel do Daru Języków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
7. Obracht - Prondzyński, Cezary 2010. Stosunki etniczne na Pomorzu - uwarunkowania i kontekst współczesny, Studia Socjologiczne 3 (198).
8. Obracht - Prondzyński, Cezary 2007. Kaszubi dzisiaj kultura - język - tożsamość, Gdańsk: Instytut kaszubski, Wyd. „Bernardinum”.
9. Vila-Pujol, María Rosa (2007): “Spanish in Spain: the Sociolinguistics of Bilingual Areas, Sociolinguistics of Spanish in Catalonia”. International Journal of the Sociology of Language, 184, 59-77.
10. Zieniukowa, Jadwiga 1997. Socjolingwistyczne problemy multilingwalnego Pomorza w XIX wieku. W: „Studia slavistica et humanistica in honorem Nullo Minissi, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego” nr 1595. Katowice: Uniwersytet Śląski, s. 237-245.