JĘZYK W POZNANIU Ogólnopolska Studencka Językoznawcza Konferencja Naukowa
kng-jwp.home.amu.edu.pl

Aleksandra Urbaniak (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)

Konceptualizacja miłości w wybranych utworach Jana Andrzeja Morsztyna i Giambattisty Marina

Celem mojej pracy jest omówienie wariantów realizacji tematyki miłosnej w wybranych utworach Jana Andrzeja Morsztyna (Do trupa, Oczy wojenne, Rozjazd) oraz Giambattisty Marina (Ad un cadavere, ***Pace pregando per altrui mi chiede, La Lontananza) w oparciu o koncepcję metafory pojęciowej postulowaną przez kognitywistów, Lakoffa i Johnsona. Taką perspektywę uważam za owocną badawczo dlatego, że odsłania ona semantyczne jądro tekstów: podzielam niniejszym przekonanie, iż zrozumienie metafory konwencjonalnej pozwala uchwycić złożoność wypowiedzi poetyckiej. Ujęcie kognitywne oferuje dodatkowo możliwość dotarcia do fundamentów systemu pojęciowego, na którym zasadza się nasz sposób postrzegania świata zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Wzbogacone o analizę komparatystyczną, dowodzi pewnego powinowactwa kultury polskiej i włoskiej w zakresie konceptualizacji emocji, które wynika nie tylko ze wspólnoty kulturowej, lecz przede wszystkim z uwarunkowań psychofizycznych. Sposoby wyrażania uczuć, zwłaszcza te sprzężone z czynnikami fizjologicznymi (takimi jak wzrost temperatury ciała związany z miłością), wykazują charakter uniwersalny: choć w poszczególnych społecznościach i epokach różnią się niuansami, w swej esencji pozostają takie same – świadczy o tym Naturalny Metajęzyk Semantyczny. Ponadto – jako że przedmiotem zainteresowania są wiersze XVII-wieczne, czasowo odległe – prezentowane tu spojrzenie badawcze pozwala stwierdzić, że metafory pojęciowe determinujące percepcję rzeczywistości okazują się stosunkowo skostniałe. Utrwalone przez tradycję, na przestrzeni stuleci nie podlegają poważniejszym przeobrażeniom: językowy obraz miłości wciąż wiąże się z wojną, ogniem, żywiołem. Stąd krystalizuje się wniosek, że system pojęciowy przeświecający przez język współczesny jest nieomal tożsamy z tym reprezentowanym przez pokolenie omawianych twórców barokowych. Może właśnie to sprawia, że teksty sprzed wieków, mimo odmiennej wrażliwości odbiorców, pozostają aktualne w wyrażaniu uczuciowej sfery życia. 



Gdzie i kiedy: