Abstrakty - IV edycja
Prezentujemy listę referentów i tytułów wystąpień wraz ze streszczeniami i wstępną bibliografią. Zapraszamy do lektury!
Przypominamy, że język, w którym podany jest tytuł, jest równoznaczny z językiem całego wystąpienia.
Wojciech A. Trojanowski (Bydgoszcz)
Der Wortschatz als Spiegel unserer Zeit und der Tendenzen der gegenwärtigen deutschen Sprache
Słownictwo jest tą częścią języka, która w odróżnieniu od gramatyki, ma bezpośredni związek z rzeczywistością pozajęzykową - nazywa jej elementy. Owa rzeczywistość jest niezwykle dynamiczna, toteż słownictwo „musi podążać” za nieuchronnymi jej zmianami, tj. nadawać nowe znaczenia, przyjmować słowa z innych języków i tworzyć nowe słowa.
Rozwój języka i rozwój społeczeństwa się nim posługującego są wzajemnie uwarunkowane. Słownictwo najlepiej odzwierciedla rozwój społeczeństwa, kultury, gospodarki, techniki, nauki, jak i codzienną komunikację, utrwaloną dziś nie tylko ustnie, lecz również w mediach.
Obecnie mówi się, że słownictwo i sam język nie rozwijał się tak szybko, jak w ciągu ostatnich siedemdziesięciu lat. Wpływ na tempo rozwoju języka miały przemiany społeczno-polityczne i naukowo-gospodarcze po drugiej wojnie światowej, ale przede wszystkim media - służące masowej komunikacji (prasa, radio i telewizja, telefonia komórkowa, w ostatnim czasie Internet. Te czynniki podyktowały rygorystyczną ekonomię językową (np. ilość znaków w tekście jednego SMS-a), modę językową („trend” na angielskie zapożyczenia i wtrącenia) potocyzację i eksplozję ekspresji w języku, jak również coraz większe uproszczenia w wymowie, strukturze wyrazu, czy składni.
W tym czasie zaczęto się bacznie przyglądać samemu słownictwu: m.in. z perspektywy tzw. lingwistyki feministycznej, która zarzucała językowi androcentryzm, jak i z troski o język, zauważając drastyczny przyrost anglicyzmów, które pojawiają się na miejscu równoznacznych wyrazów niemieckich. Obserwuje się również przeciwstawne tendencje w rozwoju języka: z jednej strony jest to standaryzacja, internacjonalizacja i uproszczenie, z drugiej zaś różnicowanie się, indywidualizacja i intelektualizacja. Wszystko to powoduje, że język naszych sąsiadów, jak i nasz przeżywają dziś „rewolucję”, której warto się przyjrzeć.
1. Bußmann, H. (1990): Lexikon der Sprachwissenschaft, Stuttgart
2. Fluck, H.-R. (1996): Fachsprachen, Tübingen/Basel
3. Knipf-Komlósi, E./Rada, R./Bernáth, C. (2006): Aspekte des Wortschatzes, Budapest
4. Pusch, L.F. (1984): Das Deutsche als Männersprache: Aufsätze und Glossen zur feministischen Linguistik, Frankfurt am Main
5. Römer Ch./ Matzke B. (2010): Der deutsche Wortschatz. Struktur, Regeln und Merkmale, Tübingen
6. Stedje, A. (2007): Deutsche Sprache gestern und heute, Paderborn/Stuttgart
7. http://lars-thielemann.de/heidi/hausarbeiten/Anglizismen2.htm
8. http://www.sprache-werner.info/Woertermarkt.1574.php