JĘZYK W POZNANIU Ogólnopolska Studencka Językoznawcza Konferencja Naukowa
kng-jwp.home.amu.edu.pl

Iga Jasiewicz (Poznań)

Elementy JOS-u w języku baskijskim

Celem prezentacji jest omówienie elementów Językowego Obrazu Świata w języku baskijskim, poprzez analizę słownictwa, gramatyki i semantyki tego języka. Głównym zagadnieniem poruszanym podczas wystąpienia jest przypadek ergatywny i kategoria emocji, w obrębie której nacisk położony został na tzw. hikanie, czyli mówienie przy użyciu specyficznej formy hitanoa. Hitanoa służy do wyrażania uczuć wobec interlokutora. Jej struktura jest silnie powiązana ze sposobem wyrażania różnych stopni poufałości. Ze względu na zróżnicowanie dialektologiczne Kraju Basków, hitanoa różni się w zależności od miejsca występowania; w standardowym języku baskijskim (Euskara Batua) często jest pomijana.
Strukturalna ergatywność baskijskiego pojawia się głównie w czasownikach posiłkowych (tzw. Trinkoak), które oparte są na alternacji syntagm, zawierających konkretną informację gramatyczną.
Ponadto, analizie poddano system liczebników, jak i sposób wyrażania stopni pokrewieństwa, kategorii czasu i przestrzeni oraz relacji konkretne-abstrakcyjne w słowach, których zakres oznaczania określany jest przez dodanie odpowiedniego afiksu, pełniącego rolę wykładnika przypadka.
Odrębnym zagadnieniem w ramach JOS-u są negacje zdań. Przy przeczeniach, obok ergativusa i absolutivusa, pojawia się kolejny przypadek, partitivus, który spełnia rolę wykładnika określającego dopełnienie jakiejś części. Użycie partitivusa pociąga za sobą zmianę szyku zdania - czasownik posiłkowy sytuuje się tuż za partykułą negacyjną, przed czasownikiem niosącym główne znaczenie zdania. Ponadto, dopełnienie traci swój wykładnik przypadka i staje się niejako ponownie klasą abstrakcji.
JOS w baskijskim obnaża przepaść między baskijskim potocznym a jego standardową wersją i może być argumentem w debacie nad sztucznością Euskara Batua.



Gdzie i kiedy: